Kolesterol yüksekliği kalp krizi, kalp hastalıkları ve felç riskini artırır. Bu hastalıkları damar sertliğine neden olarak yapar. Kolesterol yüksekliğinin tedavisiyle bu hastalıklara yakalanma riski azaltılabilir.
Kolesterol tedavisine başlamadan önce doktorlar lipit paneli dediğimiz bir kan tetkikiyle toplam kolesterol, iyi ve kötü kolesterol, trigliserit düzeylerinin ölçülmesini isterler. Ondan sonra da ayrıntılı bir sorgulama ve muayene ile hastanın kalp ve damar hasatlığı açısından başka risk faktörleri, örneğin şeker ve hipertansiyon gibi hastalıkların varlığını araştırır, aile öyküsünü ve yaşam standardını belirlerler. Tüm bu incelemeleri yaptıktan sonra hastanın tedavisine geçerler.
Tedavide öncelikle yaşam standardında değişiklikler yapmak önerilmektedir. Ancak damar sertliği ve buna bağlı harabiyetler, ailesel kolesterol yüksekliği dediğimiz genetik bir hastalık varsa, yaşam standardında değişiklikler yanında ilaç da önerilmektedir.
Yaşam standardındaki değişiklikleri kısaca sıralayalım: Öncelikle sağlıklı beslenmeye dikkat etmek gerekmektedir. Doymuş ve trans yağlardan zengin gıdalardan uzak durulmalıdır. Sigarayı bırakmak, alkolü kesmek veya çok azaltmak önemlidir. Yaşa ve eşlik eden hastalıklara uygun spor yapılmalıdır. Kilo fazlalığı varsa ideal kiloya gelmek önemlidir.
Kolesterol için en çok kullanılan ilaçlar statinlerdir. Bu ilaçlar karaciğerde yapılan kolesterol miktarını azaltırlar. Yapılan birçok çalışma statinlerin kalp krizi ve felç riskini azalttığını göstermiştir.
Statinler dışında, özellikle trigliseriti düşüren, iyi kolesterol olan HDL’yi yükselten fibrat dediğimiz ilaçlarda vardır.
Bağırsakta kolesterol emilimini azaltan ezetimib dediğimiz ilaçlar tek başına veya statinlerle kombine edilerek kullanılmaktadır.
Safra asidi bağlayıcı ilaçlar, sindirim sistemimizdeki asitlere tutunarak, karaciğerin fazla kolesterol yapmasını önlerler. Bunlardan en çok kullanılan ilaç kolestiramindir.
Omega 3 yağ asidi türevleri, diyetle birlikte kullanılırsa kanda trigliseritleri düşürmeye yardımcı olurlar.
Bu ilaçların dışında ülkemizde olmayan kolesterol düşürücü ilaçlarda vardır.
Kolesterol Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Kolesterol düşürme tedavisine başladıktan üç ay sonra yeniden kan tahlili yapılmalıdır. Eğer istenilen sonuç alınamadıysa nedenleri araştırılmalı, diyete daha iyi uyması söylenmelidir. İlaç kullanıyorsa doz artırma gerekebilir. Ardından altı ay sonra yeniden bakılmalıdır. İstenilen amaca ulaşılmışsa yıllık aralıklarla kan tahliliyle kontrol yeterlidir.
Eğer hastada şeker hastalığı, yüksek tansiyon yanında damar sertliğine ilişkin bir hasar varsa (kalp krizi, felç gibi), genetik riski yüksekse, kolesterolün ilaçla tedavisi ömür boyu sürdürülmelidir. Hastada bu problemler yoksa ve yaşam standardında değişiklikler ile kolesterol normal düzeyde devam ediyorsa, ilaçsız olarak takip edilebilir. Ama her zaman kolesterolün yapabileceği riskler düşünülerek takibi ihmal etmemek gerekmektedir.