Şeker hastalığının tipine göre tedavi farklılık gösterebilir. Ama tüm diyabet tiplerinde en önemli kuralların başında sağlıklı beslenme, yaşına uygun kiloyu koruma ve düzenli aktivite gelmektedir.
Şimdi tüm diyabet türleri için ortak olan tedavilerden bahsedelim:
- Sağlıklı beslenme: Şeker hastalığında beslenme için özel bir diyet tarif etmek her zaman için gerekli değildir. Yemeklerde meyve ve sebze ağırlıklı, yağsız protein içerikli, lif bakımından yüksek besinler, düşük kalorili yiyecekler tüketmek önemlidir. Bunun yanında doymuş yağlardan, rafine karbonhidratlardan ve şekerli gıdalardan kaçınmak önemlidir. Yine de kişi ne kadar yemek tüketeceğini tam olarak bilemeyebilir. Bu nedenle bir diyet uzmanına başvurarak, yiyecek tercihine ve yaşam şekline uygun beslenme tavsiyesi almak her zaman tercih edilmelidir. Özellikle insülin kullanan şeker hastalarının beslenmelerini bir diyet uzmanı kontrolünde düzenlemeleri çok önemlidir.
- Fiziksel olarak aktif bir yaşam sürmek: Egzersiz yapıldığı zaman vücudumuzun enerji ihtiyacı artar, kandaki şeker enerji için kullanılır ve kan şekeri seviyesi düşer. Ayrıca egzersiz insüline duyarlılığı artırarak şekerin düşmesine yardımcı olur. Bu sayede vücudumuz şekerin hücrelere taşınması için daha az insüline ihtiyaç duyar. Yaşa ve beraberinde bulunan hastalıklara bağlı olan bir egzersiz programını günlük rutinin bir parçası haline getirmek, şeker hastaları için önemlidir.
İlaç tedavisi: Tip 1 diyabet tedavisinde iğne olarak insülin hormonu veya insülin pompası kullanılır. Bu hastaların sık olarak kan şekerini ölçmeleri gerekebilir. Tip 2 diyabet tedavisinde, yaşam tarzı değişiklikleri yanında ilaç olarak insülin veya ağızdan alınan tabletler kullanılır. Bu hastaların da belli aralıklarla kan şekerini takip etmek gerekebilir.
Bu bölümde biraz insülinden bahsetmek istiyorum. Kısa etkili (regüler insülin), hızlı etkili, uzun etkili ve ara seçenekler olmak üzere değişik insülin türleri vardır. Hastanın ihtiyacına bağlı olarak, doktor bu insülinleri tek tek veya karışımlı olarak tavsiye edebilir. İnsülin sadece enjeksiyon yoluyla yapılır.
İnsülin pompası ve yapay pankreas dediğimiz cihazlar üzerinde birçok araştırma yapılmaktadır. Ancak rutin kullanıma girmeler için daha çok zamana ihtiyaç vardır.
Ağızdan alınan ilaçlar insülinle beraber veya yalnız olarak kullanılabilir. Bu ilaçlar vücutta değişik yollarla kan şekerini düşürürler. Günümüzde şeker hastalığına faydalı olan birçok yeni ilaç piyasaya sürülmüş, sürülmeye de devam etmektedir.
Şeker hastalığının tedavisinde pankreas nakli de denenmektedir. Ancak vücudun reddetme problemi aşılamadığı için rutin tedaviye girmemiştir. Nakledilen organın reddedilmesini önlemek için kullanılan ilaçların çok sayıda yan etkisi vardır.
Şeker hastalığının cerrahi olarak tedavisi de yapılmaktadır. Bariatrik cerrahi veya gastrik baypas olarak da adlandırılan bu tedaviler ayrı bir soru başlığı altında anlatılacaktır.
Gebelikte görülen şeker hastalığının tedavisi de önemlidir. Sağlıklı diyet, düzenli egzersiz yanında insülin veya hap kullanılması gerekebilir.
Şeker hastalığı riski varsa tedavi:
Doktorlar arasında bu tür duruma prebiyabet denir. Tedavide en önemli nokta sağlıklı bir yaşam şeklidir. Bunun yanında bazen metformin dediğimiz ilaç da kullanılmaktadır. Ama bu tedaviye hastanın klinik durumuna göre doktoru karar vermelidir.