Bilindiği gibi hücrelerimiz enerji ihtiyacını kandaki şekerden, yani glikozdan karşılar. Bu nedenle kanımızda belirli bir miktar şeker bulunması hayatımız için çok önemlidir. Kan şekerinin normal seviyelerinin üstüne çıkmasına şeker hastalığı veya diyabet diyoruz. Kan şekerinin normalin altına düşmesini ise hipoglisemi, yani düşük şeker olarak adlandırıyoruz.
Kanda şekerin düşmesi bazen çok tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle kan şekerinin normal seviyelerde tutulması önemlidir. Peki, hangi seviyelere düşük şeker veya hipoglisemi deriz? Tabii bu seviye kişiden kişiye ve oluşturduğu belirtilere değişiklik göstermesine karşın genel olarak kabul edilen sınır 70 mg/dl’dir. Bu seviyenin altı kan şekerinin düşmesi olarak adlandırılabilir.
Kan şekerinin düşmesi en çok diyabetin tedavisi sırasında görülür. Şeker hastalığı için kullanılan haplar ve insülinin yan etkisi nedeniyle kan şekeri düşebilir.
Şeker tedavisi dışında da kan şekerinin düştüğü durumlar vardır. Şimdi onları maddeler halinde sıralayalım:
- İlaçlar: Şeker hastalığı olmasa bile yanlışlıkla alınan şeker ilaçları hipoglisemiye neden olurlar. Bunların dışında sıtma tedavisinde kullanılan kinin de düşük şekere neden olabilir. Özellikle böbrek yetmezliği olan kişilerde kininin bu yan etkisi daha fazla görülür.
- Aşırı alkol tüketimi: Yemek yemeden çok fazla alkol içmek kan şekerini düşürebilir. Aşırı alkol karaciğerdeki depolardan kana glikoz, yani şekerin geçmesini engelleyebilir.
- Uzun süreli açlık: Yetersiz beslenme ve uzun süreli açlık süresinde karaciğerdeki şeker depoları tükenir. Bir süre sonra da kanda şeker düşebilir. Özellikle anoreksiya nervoza dediğimiz bir yeme bozukluğu tablosu bu tür duruma örnek olarak verilebilir.
- Bazı kritik hastalıkların seyri sırasında: Şiddetli enfeksiyon, siroz, hepatit, ileri dönem kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları ve karaciğerin diğer hastalıklarında hipoglisemi görülebilir.
- İnsülin hormonunun aşırı üretimi: Nadir bir pankreas tümörü olan insülinomada çok fazla insülin yapılır. Bu durum da kan şekerini düşürebilir. Ayrıca vücutta insülin benzeri hormonlar üreten bazı kanserlerde de kan şekeri düşmesi görülebilir.
- Hormon yapımında eksiklik olan hastalıklar: Böbrek üstü bezi ve beyindeki hipofiz denilen organın bazı tümörlerinde şeker yapımını ve harcanmasını düzenleyen hormonların yetersiz salgılanması görülebilir. Bu durum şeker düşüklüğüne neden olabilir. Çocuklarda büyüme hormonu salgılanması yetersizliğinde de hipoglisemi görülebilir.
- Yemeklerden sonra görülen hipoglisemi: Şeker düşüklüğü genellikle yemek yenilmediği zaman görülür. Ancak bazı kişilerde yemekten sonra da şeker düşüklüğü belirtileri olabilir. Reaktif hipoglisemi veya tokluk hipoglisemisi olarak adlandırılan bu durumun nedeni tam belli değildir. En çok mideye müdahale edilmiş ameliyatlardan sonra görülür. Günümüzde şişmanlık tedavisi için mide baypas ameliyatları sık olarak yapılmaktadır. Reaktif hipoglisemi bu ameliyatlardan sonra görülen bir komplikasyondur ve hasta için oldukça rahatsız edicidir.