Şeker gözü etkileyen önemli bir hastalıktır. Diyabetik göz hastalığı denilen bir grup probleme yol açarak körlüğe kadar giden bir süreç başlatabilir. Şeker hastalığının tedavisiyle bu süreç önlenmeye çalışılır veya daha kötüye gitmesi önlenebilir.
Diyabetik göz hastalığı başlangıçta hiçbir belirti vermeden başlayabilir. Çoğu zaman rutin göz muayenesi sırasında tanı konulur. Bu nedenle şekeri olan hastaların belli aralıklarla gözlerini muayene ettirmelerinde yarar vardır.
Şeker yeni başladığında kanda çok yüksek oranda tespit edildiği zaman, kısa vadede geçici olarak görmede bulanıklığa neden olabilir. Bu durum birkaç gün veya birkaç hafta kadar sürebilir. Bulanık görmenin nedeni yüksek şekere bağlı olarak göz içi sıvılarının seviyesinin değişmesi, göz dokularının şişmesidir. Şeker yani, glikoz seviyeleri normale geldikçe bulanıklık kaybolur.
Asıl göz problemi uzun süre yüksek kalan ve tedavi edilmeyen şeker hastalığında olur. Göz içindeki dokuların damarlarındaki değişiklik nedeniyle hasar başlar. Bazı hastalarda bu damar hasarı daha prediyabet dediğimiz şekere eğilim döneminde de görülebilir.
Şimdi diyabetik göz hastalığının çeşitlerini anlatalım.
Diyabetik retinopati
Gözün arkasındaki, beyinle arasında bulunan bir çeşit astar şeklindeki dokuya retina denir. Görmenin gerçekleştiği en önemli bölüm budur. Işığı algılar ve görebilmemiz için ışığı beynimizin çözdüğü sinyallere dönüştürür. Buradaki hasar retina damarlarında başlar. Damarlar zayıflar, şişer, gereksiz bir şekilde çoğalır, kanamalara neden olur ve retinaya zarar verirler. İşte bu duruma retinopati denir. Kırk yaşından sonraki şeker hastalarının yaklaşık üç kişiden birisinde diyabetik retinopati vardır. Bu hastalarda erken teşhis konulup tedaviye başlanırsa körlük riski % 95 oranında azaltılır.
Diyabetik makula ödemi
Makula, retinanın görmeyi sağlayan en önemli bölümüdür. Şeker hastalığında bu bölgede ödem, yani şişme görülebilir. Zamanla keskin görüş kaybına ve körlüğe neden olabilir. Makula ödemine diyabetik retinopati gelişmiş hastalarda daha sık rastlanır.
Glokom
Göz içi tansiyonunun yükselmesine denir. Zamanla gözü beyne bağlayan optik sinir dediğimiz sinire zarar vererek görme kaybına yol açabilir. Diyabetik hastalarda glokom riskinin diyabeti olmayanlara göre iki misli arttığı gösterilmiştir.
Katarakt
Toplumda en yaygın görülen göz problemidir. Göz içindeki lens keskin görüş sağlanmasına yardımcı olan bir dokudur. Yaş ilerledikçe lenste hasar görülür ve bulutlanma başlar. İşte bu duruma katarak denir. Katarakt ilerlerse görmeyi etkiler; ameliyatla bulutlanmış, işe yaramayan lens çıkarılarak yerine yapay lens konur. Şeker hastalarında katarakt problemi iki misli daha fazla görülür. Ayrıca daha erken yaşta başlayabilir.
Şekere bağlı göz hastalığı riskini geliştiren en önemli iki problem yüksek şeker düzeyi ve hipertansiyondur. Bunların yanında yüksek kolesterol ve sigara içmek de göz hastalığı riskinin artmasına katkıda bulunur.
Diyabetik göz hastalığının erken belirtisi pek yoktur. Retinopati ilerlediği zaman belirti vermeye başlar. Bu belirtiler nedir, kısaca başlıklar halinde yazalım:
- Bulanık görme, görmede dalgalanma,
- Görme keskinliğinde azalma,
- Karanlık alanlar görme, görme kaybı,
- Renkleri ayırt etmede zayıflama,
- Noktalı görüş, uçan dalgalar halinde koyu diziler görme,
- Görmede gelişi güzel ışık parlamaları fark edilmesi.
Bu belirtiler görüldüğü zaman hemen doktora başvurulmalıdır. Ancak tekrar vurgulamak istiyorum: Şeker hastalığında gözdeki harabiyet sinsi bir şekilde gelişir. Bu nedenle diyabeti olan hastaların belirti olmasa bile belli periyotlarla gözlerini muayene ettirmeleri çok önemlidir.