Tip 2 şeker hastalığında ameliyatla tedavi yapılmaktadır. İlaçlara, yaşam şekli değişikliklerine, diyete rağmen kan şekeri kontrol edilemeyen hastalar için faydalı olabilecek bir tedavi yöntemidir.
Halk arasında mide küçültme ameliyatı, doktorlar arasında bariatrik cerrahi denilen şişmanlığın ameliyatla tedavisi, şeker hastalığında da uygulanmaktadır. Buna metabolik cerrahi adı da verilmektedir. Bu ameliyat sadece şişmanlığa odaklanmaz, metabolik hastalıklar dediğimiz şeker hastalığı ve insülin direnci de göz önüne alınarak yapılmaktadır.
Günümüzde metabolik cerrahi karnı açmadan, minimal invazif yömntemle, yani endoskopik yolla yapılabilmektedir. Bu tür ameliyatlara duodenal switch de denilmektedir.
Peki, bu tür ameliyat, şeker hastalığını tedavi eder mi?
Bilindiği gibi diyabet, kan şekeri seviyelerinin çok yükseldiği bir hastalıktır. Kan şekeri yani glikoz hücrelerimiz için en önemli enerji kaynağıdır. Kandaki seviyesinin normal sınırlarda gitmesi ve hücrelere girebilmesi için insülin dediğimiz bir hormona ihtiyaç vardır. Bu hormon karındaki pankreas organından salgılanır. Eğer vücudumuzda insülin yapılamaz veya çok az yapılırsa şeker hücrelere ulaşmaz, kanda yüksek kalır. Bu durum uzun süre devam ederse hastada istenilmeyen komplikasyonlar oluşur.Şişmanlık, yani obezite şeker hastalığının gelişmesinde önemli bir risk faktörüdür. Ayrıca yağ ve karbonhidrattan zengin gıdalar kandaki yağları artırır, dolayısıyla da karaciğerde, kaslarda fazlaca yağ birikir. Bu durum insüline karşı dokularda direnç oluşmasına neden olur, zamanla pankreas organı insülin üretmeyi azaltır veya bırakır. İşte kilo verdiren ameliyatlar bu durumun oluşmasını önleyerek şeker hastalığının tedavi olmasına yardımcı olurlar.
Kilo verme veya şeker hastalığı ameliyatı küçük kesiler ve küçük aletler kullanılarak laparoskopik yolla yapılır. Birkaç çeşidi vardır. Hangisinin hasta için uygun olduğuna doktorlar karar verir. Ben burada teknik ayrıntılarına girmeyeceğim. Ama şeker hastalığı ameliyatı için hasta seçimi ve hastanın takibi ameliyat kadar önemlidir, kesinlikle ihmal edilmemesi gereken kuralları vardır.
Bu ameliyatlar kimlere uygundur:
-
Vücut kitle indeksi (BMI) 40’ın üzerinde olanlar,
-
Yüksek tansiyon ve şeker hastalığı olanlarda vücut kitle indeksi 35’in üzerinde ise tavsiye edilebilir,
-
Uzun süre diyet ve egzersiz uygulamasına karşın sağlıklı bir kiloya ulaşamayan kişilere uygulanabilir,
-
Ameliyattan sonra sağlıklı yaşam koşullarına uymayı kabul eden hastalara yapılmalıdır.
Kilo verme ameliyatından sonra ilk etkilenen şey kan şekeridir. Günler içinde düşmeye başlar, hastaların ilaçları azaltılabilir veya tamamen kaldırılır. Hastaların büyük bir kısmı iki yıl içinde fazla kilolarının % 50-80’nini verirler.
Şeker hastalığından tam kurtulanlar, ameliyattan önceki beş yıl içinde diyabet çıkan veya ilaç kullanmayan hastalar arasında görülür. Ayrıca bu tür ameliyatlar yüksek tansiyon, felç ve kalp krizi risklerinin azalmasına da katkıda bulunurlar. Bunun yanında uyku apnesi varsa düzelebilir, karaciğer yağlanması geriler veya tamamen kaybolabilir.
Her ameliyatta olduğu gibi şeker hastalığının cerrahi tedavisinde de bazı riskler vardır. Ama bu riskler yaygın olarak uygulanan diğer cerrahi ameliyatlardan fazla değildir. Ameliyattan önce kapsamlı hasta değerlendirmesi yapılıp, riskler hastalara anlatılmalı, onayı alındıktan sonra ameliyata karar verilmelidir.
Şimdi kilo verme ameliyatının risklerinden bahsedelim:
- Ameliyat sırasında komşu organlarda hasar oluşabilir,
- Kanama olabilir,
- Damarlarda kan pıhtısı oluşabilir,
- Enfeksiyon gelişebilir,
- Karın zarı dediğimiz peritonitte iltihaplanma olabilir,
- Bağırsak tıkanıklığı,
- Safra kesesi taşları ve böbrek taşlarında artış,
- Anastomoz denilen mide ve bağırsak arasındaki bağlantının daralması,
- Dumping sendromu: Erken ve geç devrede görülebilir. Yemekten sonra mide bulantısı, mide ağrısı, kusma ve baygınlık hissi ile kendini belli eder,
- Beslenmede yetersizlik görülebilir.
Yukarıda yazdığım risklerin yanında hastanın göreceği faydaları düşünerek karar vermek en doğrusudur.
Başarılı bir ameliyattan sonra kişi 3-4 haftada işine dönebilir. Ancak hasta takiplerini ihmal etmemeli, doktorunun ve diyet uzmanının tavsiyelerine uymalıdır. Yoksa ameliyat öncesi tüm sorunlar geri dönebilir.