Bir doktorun muayenehanesine veya sağlık merkezine hasta olarak gittiğiniz her zaman ilk önce kan basıncı, yani tansiyon ölçülür. Çünkü tansiyonunuz doktorunuza sağlığınız hakkında birçok bilgi verebilir. Örneğin tansiyon değerinde bir yükselme veya düşme sağlığınızla ilgili olası sorunların bir işareti olabilir. Aynı zamanda aralıklı olarak muayeneye gittiğinizde tansiyondaki değişiklikler sağlık sorunlarınızdaki değişimin de göstergesi olabilir.
Bir aletle ölçülen tansiyon değeri, damar içinde dolaşan kanın dolaşım sisteminde yaptığı gücün, yani basıncın bir göstergesidir. Normalde kan basıncı günde birçok kez değişir, yükselir, düşebilir. Bu değişimler normal sınırlarda ise sorun yoktur, ama yükselmesi vücutta birçok arızanın oluşmasına yol açabilir. Tansiyon yükselmesi önemlidir ve tedavi edilmesi gerekmektedir.
Tansiyon yükselmesinin bazı nedenleri vardır. Yapılan araştırmalar yüksek tansiyonlu hastaların yaklaşık % 5-8’nde bir neden bulunabileceğini göstermiştir. Şimdi kısaca bu nedenleri sayalım:
- Böbrek hastalıkları. Nefrit geçirmiş olmak, uzun süreli böbrek iltihapları, bazı böbrek tümörleri,
- Böbrek damarındaki daralmalar,
- Uykudaki nefes durmaları (Uyku apnesi),
- Hormon bozuklukları: Tiroid hastalıkları (Zehirli goitre veya az çalışan goitre), Cushing sendromu , akromegali , böbrek üstü bezinden aşırı hormon salgılayan hastalıklar (Hiperaldosteronizm ve feokromasitoma),
- Lupus gibi bazı romatizmal hastalıklar,
- Skleroderma denilen deri kalınlaşması ve damar bozuklukları ile seyreden hastalık,
- İlaçlar: Doğum kontrol hapları, kortizon, ibuprofen ve naproksen gibi romatizma ilaçları, bir kısım öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları, bazı bitkisel ilaçlar – özellikle meyan kökü içerenler, uyuşturucular – kokain ve amfetaminler gibi.
Bu durumlarda, ilaç bırakıldığı zaman tansiyon normale dönebilir.
Tansiyon yükselmesine neden olacak bazı risk faktörleri de vardır. Şimdi kısaca bunları sayalım:
- Fazla kilolu olmak,
- Fazla tuz tüketim, meyve ve sebze yemekten uzak kalmak,
- Yağdan ve kolesterolden zengin gıda tüketmek,
- Stersi yoğun bir yaşam şekli içinde olmak,
- Egzersizden uzak durmak,
- Fazla alkol almak, kahve ve kafeinli içecek tüketmek,
- Sigara içmek,
- Uykusuzluk,
- 65 yaşın üzerinde olmak,
- Anne ve babasında yüksek tansiyon olması,
- Yüksek tansiyona nende olan faktörlerin yaygın olduğu bazı coğrafi bölgelerde yaşamak,
Sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri yapmak tansiyon yükselmesini önleyebilir veya ilaç tedavisine yardımcı olabilir.