Kronik bir hastalık olarak kabul edilen şeker hastalığının geçip geçmeyeceği konusunda biz hekimlere çok soru sorulmaktadır. Bu soruya yanıt vermeden önce bir hastalığın geçip geçmemesi ile ilgili bir terminoloji tanımlaması yapmak ve bazı hastalıklardan örnek vermek istiyorum.
Mikropların ve virüslerin oluşturduğu hastalıklar, eğer organlarda hasar oluşturmamışsa uygun tedaviyle veya bağışıklık sisteminin yardımıyla tamamen geçebilirler. Ameliyatla geçebilen çok sayıda hastalık da vardır. Tıp da tamamen geçen hastalıklara kür olmuş hastalıklar deriz. Ama hipertansiyon, şeker hastalığı, kalp hastalıklarının önemli bir kısmı, bazı kanserler kronik hastalıklar arasında sayılırlar. Bu hastalıklar tedaviyle geriletilir, vücut eski haline dönebilir. Biz bu duruma remisyon deriz. Bu deyim hastalık baskılanmıştır, ancak koşullar olumsuz olduğu anda yeniden ortaya çıkabileceği anlamına gelmektedir. İşte şeker hastalığı, yani diyabet böyle bir hastalıktır.
Şeker hastalığını tamamen ortadan kaldıran bir ilaç yoktur. Ancak alınacak bazı tedbirlerle ilaç kullanmadan uzun yıllar boyunca ortaya çıkmayabilir, kan şekeri normal gidebilir. Bunun en iyi yolu diyet alışkanlıklarında değişiklik yapmak ve kilo vermektir. Bu durum tip 2 şeker hastalığı için söz konusudur. Tip 1 şeker hastalığı sürekli insülin kullanılması gereken bir hastalıktır.
Burada bir konuyu vurgulamak istiyorum: Her kilo veren kişide diyabet ortadan kalkabilir diye bir durum yoktur. Şeker hastalığında birçok hormonal mekanizma rol oynar. Kilo vermekle diyabeti tamamen kontrol altına giren hastalar, genellikle insülin kullanmayan ve hastalıklarının üzerinden çok vakit geçmeyen kişilerdir. Bu nedenle hastalığa tanı konulduğu zaman hemen kilo verme programına girilmesinde yarar vardır. Yine de bu hastalar çok sıkı diyetle normal kiloya gelse bile ancak yarısının şekerlerinin normale geldiği gösterilmiştir. Şekeri kontrol altına giren hastalar kilo alırlarsa hastalık aynen geri dönmektedir.
Kilo verme diyabeti ortadan kaldırmasa bile daha az ilaçla kontrol edilmesine yardımcı olur, kalp hastalığı riski azalır.
Egzersiz yapmanın tek başına şeker hastalığını kontrol altına almada etkisi sınırlıdır. Yanında iyi bir diyet yapmak çok önemlidir. Egzersiz kilo vermede yardımcı olduğu sürece faydalıdır.
Şeker hastalığının kontrolü için ameliyat yöntemi de kullanılmaktadır. Son yıllarda oldukça popüler olan ve Bariatrik Cerrahi Tedavi olarak adlandırılan bu yöntemde, ameliyatla mide ve sindirim sisteminde değişiklikler yaparak kilo verilmesi amaçlanmıştır. Bu ameliyatlarla şeker hastalarının dörtte üçünün kan şekerlerinin normal sınırlara geldiği çeşitli araştırmalarla gösterilmiştir. Gastrik baypas veya gastrik tüp ameliyatları denilen bu cerrahi teknik için hastalar iyi seçilmeli ve ameliyat sonrası yakın takip edilmelidirler.
Piyasada şeker hastalığını tamamen ortadan kaldırmaya yaradığı iddia edilen diyet takviyesi ve ilaçların reklamı yapılmaktadır. Bu ilaçlardan uzak durulmalıdır, yararsızdırlar. Bu ilaçların doğal oldukları iddia edilerek, hastalara propaganda yapılmaktadır. Çoğunun içeriklerinde ne olduğu belli değildir, bilimsel olarak kanıtlanmış yöntemlerle test edilmemişlerdir. Bir kısmı karaciğer, böbrek ve kemik iliğine zararlı olduğu gibi, hastaların kullandıkları ilaçların çalışma şeklini değiştirerek olumsuz etki yaparlar.